Zwyczaje związane ze Świętami Bożego Narodzenia mogą się różnić w Niemczech w zależności od landu czy regionu. Ale co je na pewno łączy to to, że są to najbardziej rodzinne święta w roku.

My mieszkamy w Bawarii i mimo że Wigilię Bożego Narodzenia obchodzimy zgodnie z polską tradycją to wiele bawarskich zwyczajów już zagościło pod naszym dachem.

Adwent (Advent)

Bawarskie przygotowania do świąt zaczynają się od Pierwszej Niedzieli Adwentu. Na ten czas w domach jak i w sklepach czy miejscach pracy i oczywiście w Kościołach pojawiają się tradycyjne wieńce adwentowe. Robi się je z gałązek jodły lub świerku i przystraja czterema świecami, które zapalane są kolejno w każdą niedzielę adwentu. Kiedy palą się wszystkie cztery świece to znak, że Boże Narodzenie już nadeszło.

Bawarczycy zdobią swoje okna kolorowymi światełkami, gwiazdkami a na parapetach stawiają papierowe lub drewniane podświetlane szopki bożonarodzeniowe.

Od 1 grudnia, w każdym domu znajduje się tak zwany Kalendarz Adwentowy. Najczęściej jest on w kształcie domku z 24 okienkami, które kryją niespodzianki na każdy dzień aż do Wigilli. W obecnych czasach kalendarz przyjmuje różne formy już niekoniecznie jak dawniej domku. Mogą to być woreczki jutowe lub papierowe, ponumerowane i przyczepione do wianka. Bombonierki albo pudełka, które kryją nie tylko smakołyki, ale małe upominki czy kosmetyki, lub karteczki z zadaniami do wykonania. U nas dziewczynki bardzo czekają na ten czas. Uwielbiają każdego dnia otwierać jeden woreczek z drobnym upominkiem i zadaniem do wykonania na dany dzień.

4 grudnia w dzień Św Barbary przynosi się do domu gałązki drzew owocowych, które zakwitają w Wigilię Bożego Narodzenia.

Od 17 grudnia w Berchtesgadener Land, Dzieciątko Jezus witane jest przez strzelców bożonarodzeniowych strzelaniną, powtarzaną codziennie aż do Wigilii.

Bawarczycy bardzo celebrują ten czas Adwentu. Można odnieść wrażenie, że dla nich święta już się rozpoczynają.

Jarmark Bożonarodzeniowy (Weihnachtsmarkt)

Przez cały adwent organizowane są w dużych miastach jak i w małych miasteczkach i wioskach Jarmarki Bożonarodzeniowe. Na ciasno ustawionych straganach rękodzielnicy wystawiają swoje produkty: bombki ręcznie malowane, robione na drutach czapki, szaliki czy chusty, drewniane figurki bożonarodzeniowe, ręcznie tworzoną biżuterię, drewniane zabawki dla dzieci. Ale znajdziecie też duże pierniki zdobione lukrem, prażone orzechy czy migdały w różnych posypkach czy polewach, kolorowe lizaki i watę cukrową. Można zjeść parówkę lub plaster pieczeni w bułce. Znajdziecie też stragany z wędzonymi rybami, swojskimi wyrobami wędlin i oczywiście nie może zabraknąć grzanego wina z przyprawami korzennymi. Jest też wersja bezalkoholowa dla dzieci. W tle lecą świąteczne piosenki. Można tam poczuć już niesamowity klimat świąt.

Na Jarmarku w głównym miejscu stoi scena, na której najpierw dzieci przedszkolne i szkolne prezentują swoje świąteczne przedstawienia i piosenki, potem kolejno różne zespoły grają i śpiewają gromadząc wiele ludzi, którzy podskakują w rytm muzyki by rozgrzać zziębnięte nogi. Nie można też zapomnieć o pięknych, cudownie zdobionych karuzelach dla najmłodszych. Jarmarki znane są w całych Niemczech. My bawimy się zawsze na Jarmarku w Regensburg, Abensberg i oczywiście u nas w Bad Gögging na którym w zeszłym roku dziewczynki wraz z dziećmi z przedszkola śpiewały świąteczne piosenki.

Wigilia (Heiligeabend)

Na Bawarii potrawy wigilijne są dość skromne, ponieważ to bożonarodzeniowy obiad jest tu bardzo uroczysty. Na wigilijnym stole stawiana jest sałatka kartoflana, potrawy z kiszonej kapusty i pieczone kiełbaski. Dla dzieci szykowane są talerze z różnymi bakaliami, orzechami i ciasteczkami. Życzenia “Fröhliche Weihnachten“, składa się bez łamania się opłatkiem. Nie ma też tradycji nakrywania dodatkowego talerza dla niespodziewanego gościa. W wieczór wigilijny tak jak w Polsce wkłada się prezenty pod choinkę. Bawarczycy chodzą też na Pasterkę. Po Mszy Świętej na placu kościelnym wszyscy częstują się grzanym winem i życzą sobie Wesołych Świąt.

Boże Narodzenie (Weihnachten)

W pierwszy dzień świąt na bawarskich stołach pojawiają się wystawne dania takie jak: pieczona gęś nadziewana jabłkami lub kasztanami podawana z ziemniakami lub knedlami i czerwoną kapustą, pieczone kiełbaski, dziczyzna oraz dania na bazie kapusty.

Najsłynniejszym ciastem jest Weihnachtsstollen. To tradycyjna bożonarodzeniowa strucla drożdżowa z dużą ilością bakalii i posypana obficie cukrem pudrem. Właściwie to bardziej bakalie w cieście.  Stollen ma oryginalnie nierówny kształt. Jedna połowa ciasta jest wyższa od drugiej. Ten wyjątkowy kształt i warstwa cukru pudru ma przypominać małe dzieciątko Jezus owinięte w pieluszkę. Piecze się też aromatyczne pierniczki Lebkuchen czy Pfefferkuchen, w których składzie można wyczuć miód, cynamon, goździki, imbir i inne ciasteczka jak Vanillekipferl (małe maślano waniliowe półksiężyce z migdałami).

Święty Mikołaj

Na Bawarii do dzieci Mikołaj przychodzi 6 grudnia i jest to postać przebrana za Świętego Mikołaja Biskupa (Heilige Nikolaus), natomiast 24 grudnia prezenty przynosi Dzieciątko Jezus (Christkind)

W regionie Berchtesgaden obchodzone jest tradycyjne święto Buttmandl. Młodzi Bawarczycy z pomalowanymi twarzami lub w maskach z rogami przebrani w owcze skóry albo owinięci słomą co roku 5 i 6 grudnia próbują odstraszyć zimową aurę. Grupa buttmandlów i kramperlów pod wodzą Św. Mikołaja przechodzi uliczkami miasteczka robiąc mnóstwo hałasu i wciągając do zabawy napotkanych ludzi.

Choinka i kolędy

Tradycja strojenia choinki narodziła się w Niemczech. Na Bawarii też w każdym domu przystraja się świąteczne drzewko. Mają też starą tradycję wieszania na choince bombki w kształcie zielonego ogórka. Ukrywa się ją w gałęziach drzewka, a osoba, która pierwsza znajdzie ogórka otrzymuje dodatkowy prezent. Całą legendę o ogórkowej bombce znajdziecie na naszym blogu we wpisie z wyprawy do Muzeum Bożego Narodzenia w Rothenburg.

Najsłynniejszą niemiecką kolędą jest „Stille Nacht, Heilige Nacht” (Cicha Noc Święta Noc) Została skomponowana przez Austiaków, księdza Franza Grubera i organistę Josepha Mohra w 1818 roku. Do tej pory przetłumaczono ją na ponad 300 języków. Do grona ulubionych kolęd i najchętniej śpiewanych przez dzieci można zaliczyć „O Tannenbaum” o świątecznym drzewku.

Aperschnalzen

To jeszcze jedna bawarsko-salzburska tradycja. Panowie w małych grupach po 7 lub 9 osób strzelają batem w powietrze by głośnym hukiem symbolicznie odpędzić zimę i obudzić ducha wiosny. To wydarzenie odbywa się tradycyjnie od dnia 26 grudnia do ostatniego wtorku w roku a zwyczaj ten praktykowany jest tylko w obszarze bawarskiego Rupertiwinkel i sąsiednim Salzburgu, a na przełomie stycznia i lutego organizowane są zawody w Aperschnalzen z udziałem wielu drużyn reprezentujących te tereny.

Tak jak w polskich domach, tak i tutaj świąteczne tradycje mogą się trochę różnić w zależności od regionu Bawarii. U podnóża Alp znajdziemy tradycje, których na próżno szukać na przykład w Monachium. A może Wy znacie jakąś ciekawą bawarską tradycję bożonarodzeniową, to dajcie znać w komentarzu.

********************************************************

ŚWIETNIE ŻE TU JESTEŚ. MAM NADZIEJĘ, ŻE WPIS CI SIĘ SPODOBAŁ I ZAINSPIROWAŁ DO KOLEJNEJ TWOJEJ PODRÓŻY. JEŚLI CHCESZ MOŻESZ POMÓC W ROZWOJU MOJEGO BLOGA STAWIAJĄC MI WIRTUALNĄ KAWKĘ ☕️